UCZNIOWIE! UWAGA! KONKURS BIBLIOTECZNY!!!
do zdobycia punkty wso
Zapraszamy wszystkich uczniów do włączenia się w obchody
Międzynarodowego Miesiąca Bibliotek Szkolnych PAŹDZIERNIK 2021
KONKURS NA BAJKĘ, BAŚŃ LUB LEGENDĘ O NASZEJ SZKOLE – rozwiń wodze wyobraźni i napisz krótki tekst w wybranej konwencji zgodnie z hasłem tegorocznych obchodów: „Baśnie i legendy z całego świata”
Prace można przesyłać na adres mailowy : biblioteka@zss.gda.pl lub przynieść do biblioteki.
Każda praca 30 pkt, z całego zbioru zostanie przygotowana wystawa, na której będzie można głosować na 3 najlepsze – głosować będą uczniowie i nauczyciele.
(1 miejsce – 50 pkt, 2 miejsce – 40 pkt, 3 miejsce – 30 pkt)
Wyniki ogłosimy na stronie szkoły.
Informacje dot. cech wybranego gatunku literackiego znajdziesz poniżej.
Serdecznie pozdrawiamy
nauczyciele bibliotekarze
Ewa Potulska i Renata Marczuk
Baśń - jeden z podstawowych gatunków epiki ludowej. Fantastyczna opowieść o nadnaturalnych postaciach i zjawiskach, odzwierciedlająca ludowe wierzenia, poglądy, stosunki międzyludzkie, ludową mądrość.
Baśń literacka, jako zapisany i artystycznie ujednolicony odpowiednik baśni ludowej, najwcześniej była znana w literaturze indyjskiej. Od XVIII w. popularna w Europie (zbiory braci Grimm, zbiór baśni arabskich „Baśnie z tysiąca i jednej nocy” ). W Europie rozpowszechniona przez romantyków stała się gatunkiem literackim , w którym klasyczną pozycją są baśnie H.Ch. Andersena.
Ludowa opowieść wyjaśniająca zjawiska metafizyczne (duchowe) oraz prawdy moralne, na których straży stoi tradycja narodowa.
BAŚŃ- cechy
- Utwór ( najczęściej) narracyjny (pisany prozą)
- Jest nieokreślony czas i miejsce. Często zaczyna się od słów: Dawno, dawno temu… albo Za górami, za lasami, za siedmioma górami…
- Zakończenie baśni jest pomyślne dla bohaterów , np. ślub młodej pary
- Istnieje zdecydowane rozgraniczenie dobra i zła, postaci negatywnych od pozytywnych
- Zło zawsze zostaje ukarane a dobro nagrodzone
- Bohaterami mogą być postacie nierzeczywiste i nieprawdziwe, np.: czarownice, wróżki, elfy, krasnoludki, postacie obdarzone niezwykłą siłą
- Występują bohaterowie kontrastowi: np. zła macocha i dobra księżniczka, bogaty książę rywalizujący o rękę jakiejś panny z biednym pastuszkiem
- Świat przedstawiony to świat wymyślony , w którym zdarzają się nieprawdopodobne sytuacje, w których może być ożywiona przyroda, niezwykłe zbiegi okoliczności, nierzeczywiste miejsca, magiczne działanie przedmiotów.
Legenda - literacka opowieść fantastyczna, nasycona motywami niezwykłości i cudowności, zwłaszcza z życia świętych i męczenników. Opowiadanie oparte na motywach chrześcijańskich lub opowieść fantastyczna o wydarzeniach historycznych.
Legenda to:
- powieść albo zbiór fantastycznych opowieści ludowych o postaci czy postaciach historycznych (lub też uważanych za historyczne),
- opowiadanie o mędrcach, świętych, władcach, politykach, wojownikach lub innych popularnych bohaterach,
- utwór, w którym często występują nieprawdopodobne albo nierealne motywy.
- utwór, który różni się od mitów tym, że ma podstawy historyczne i opowiada o ludziach, a nie bogach.
- utwór , w którym jest określony czas i miejsce akcji,
- utwór , który ma związek z wydarzeniami i postaciami historycznymi, a także z realną topografią. Legenda odnosi się zawsze do jakiegoś wydarzenia lub osoby, które lokalizuje w dokładnie określonym miejscu. Jeżeli, według współczesnej wiedzy, bohater legendy nie był postacią historyczną, to jednak za takiego uważali go ci, którzy legendy opowiadali.
- Niestety nie zawsze kończą się szczęśliwie.
Bajkę tradycyjnie definiuje się jako klasyczny utwór literacki w formie opowiastki pisanej wierszem lub prozą zawierający fabułę. Zakończony morałem, wypowiedzianym wprost (często w formie aforyzmu) lub pośrednio. Gatunek może być nazywany także przypowieścią, powieścią lub alegorią. Bajki przyjmują formę epigramatyczną, zwięzłą (inspirowaną epigramatem stworzonym przez Simonidesa z Keos) oraz narracyjną (zawierającą rozbudowaną fabułę).
Bajki najczęściej poruszają tematy egzystencji i natury ludzkiej oraz aktualne problemy społeczne i polityczne. Bohaterami bajek najczęściej są zwierzęta i ludzie, chociaż zdarza się też, że opowiastki dotyczą roślin lub przedmiotów. Podstawowymi cechami bajki są: synkretyzm, dydaktyzm, alegoryczność oraz uniwersalizm.
- Synkretyzm gatunkowy polega na tym, że bajka sytuuje się na pograniczu liryki (forma wierszowa) i epiki (fabuła i akcja), a często zawiera elementy typowo dramatyczne (dialogi). Funkcja dydaktyczna bajki przejawia się przede wszystkim poprzez wprowadzenie wyraźnego morału, który ma za zadanie pouczać o szkodliwości złych i pożyteczności dobrych zachowań, zasadach etycznych.
- Koncepcja pouczania opiera się na dwóch przeciwstawnych zasadach: negatywów (ukazujących skutki złych cech i nieetycznego zachowania) oraz pozytywów (wskazujących korzyści płynące z dobrego postępowania).
- Alegoryczność w bajce umożliwia wyłuskanie z pewnej konkretnej sytuacji jakiejś uniwersalnej prawdy. Alegoria poza znaczeniem dosłownym ma pewne ukryte i domyślne znaczenie zwykle dające się jednoznacznie odczytać.
- Bajka przekazuje uniwersalne prawdy życiowe i wzorce postępowania. Alegoryczna forma pozwala umieszczać główny przekaz bajki w różnych kontekstach. Prawdy odnoszące się do stosunków międzyludzkich w bajkach mają charakter ogólny i powszechnie uznawany.
Rozróżnia się różne typy bajek ze względu na typ odbiorcy. Istnieją bajki dla dzieci, natomiast do starszego czytelnika adresowane są bajki dydaktyczne i filozoficzne. W okresie oświecenia dużą popularność zyskała bajka polityczna czyli publicystyczna opowiastka dotycząca najbardziej aktualnych wydarzeń.
Cechy gatunkowe:
- Krótka powiastka pisana wierszem lub prozą;
- Bohaterowie to zwierzęta, ludzie, przedmioty, rośliny;
- Zawiera pouczenia moralne wypowiedziane wprost lub zasugerowane;
- Dotyczy tematów uniwersalnych o charakterze moralnym;
- Historia opowiedziana w bajce jest ilustracją ludzkich doświadczeń, które są powszechne i powtarzalne;
- Bajka poucza o szkodliwości zachowań, daje etyczne wskazówki;
- Występujące zwierzęta są personifikacją ludzkich typów; Relacje występujące między nimi są odpowiednikiem relacji społecznych;
- Alegoryczna treść;
- Typizacja bohaterów;
- Dydaktyzm zawarty jest w morale.
MORAŁ
Jest to pouczający wniosek, który streszcza sens całej bajki lub opowieści, zawierając w sobie całą mądrość. Odzwierciedla umieszczone w utworze pouczenie moralne, które chciał przekazać czytelnikom autor.
